Novi Sad posetioce privlači svojom uređenošću, sigurnom usidrenošću uz Petrovaradinsku tvrđavu – „Gibraltar na Dunavu“, različitim jezicima koje govore njegovi stanovnici, festivalima, sajmovima i ritmom koji odudara od užurbanog, haotičnog gradskog vremena.
Ovde i sat na tvrđavi najdužom kazalјkom pokazuje sate i opominje da minuti ponekad mogu da sačekaju dok se ne upije trenutak lepote, ne okonča prijatelјsko ćaskanje, uživanje na dunavskom pesku, radost šetnje posle prolećne kiše ili nedelјnog ručka.
Novosadski ritam autentične opuštenosti pulsira i van grada na salašima, dunavskim čardama, plažama ili nad fruškogorskim prostranstvima.
Novi Sad, nosilac dve prestižne titule – Omladinska prestonica Evrope 2019 i Evropska prestonica kulture 2022, je grad koji svojim urbanim središtem i ruralnim okruženjem posetiocima nudi agendu neverovatne sadržajnosti. Svaki posetilac prema svom unutrašnjem osećaju za lepo i prijatno, atraktivno i veselo, korisno i pristupačno može stvoriti sopstveni ugođaj upoznajući sve slojeve prošlosti i sadašnjosti Novog Sada.
TURISTIČKE ZONE I ATRAKCIJE:
TRG SLOBODE
centralni je gradski trg Novog Sada. Okružuju ga najreprezentativnija gradska zdanja i palate. Gradska kuća je izgrađena u neorenesansnom stilu 1895. godine. Najupečatlјiviji elementi fasade su statue grčkih boginja. Na suprotnoj strani trga nalazi se Rimokatolička Crkva Imena Marijinog, izgrađena u neogotskom stilu po projektu Đerđa Molnara 1895. Sa tornjem visokim 73 metra, predstavlјa najvišu bogomolјu u gradu. Prozori su ukrašeni vitražima rađenim u Pešti. Centralno mesto na Trgu slobode zauzima Spomenik Svetozaru Miletiću, najpoznatijoj ličnosti grada 19. veka. Bronzana statua rad je čuvenog hrvatskog vajara Ivana Meštrovića.
ZMAJ JOVINA ULICA
glavna je ulica u pešačkoj zoni Novog Sada. Nekada se njom protezala pijaca, a u starim sačuvanim kućama i skrivenim pasažima danas su prodavnice, restorani, poslastičarnice, zanatske radnje. Ulica se završava zgradom Vladičanskog dvora Eparhije bačke, podignutim 1901. u srpsko-vizantijskom stilu. Ispred Dvora je spomenik Jovanu Jovanoviću Zmaju, čuvenom pesniku po kome je ulica dobila ime.
PAŠIĆEVA ULICA
nekada Ćurčijski sokak, bila je prepoznatlјiva po zanatskim radnjama sa proizvodima od kože. Na početku ulice su Srpska pravoslavna Crkva Svetog Georgija (Saborna crkva) i Zgrada Platoneum, zadužbina vladike Platona Atanackovića, danas sedište Srpske akademije nauka i umetnosti – Ogranka u Novom Sadu. Kuća na uglu Grčkoškolske i Pašićeve, poznata kao „Kuća kod ikone”, je rodna kuća Marije Trandafil, najveće dobrotvorke kod Srba. Pašićeva ulica se završava Trgom Marije Trandafil gde se nalazi sedište Matice srpske, najstarije i najuglednije srpske kulturne i naučne institucije. U blizini je Nikolajevska crkva, najstarija pravoslavna crkva izgrađena 1730. U crkvi su 1913. kršteni sinovi Mileve i Alberta Ajnštajna.
DUNAVSKA ULICA I DUNAVSKI PARK
Dunavska ulica je jedna od najstarijih ulica u pešačkoj zoni, spaja obalu Dunava i Zmaj Jovinu ulicu. Započinje najstarijom kućom u gradu “Kućom kod belog lava” i Gradskom bibliotekom. Veliki broj pasaža krije prodavnice, suvenirnice, poslastičarnice i restorane. Dunavski park predstavlјa zaštićeno prirodno dobro i jedan od najlepših novosadskih parkova. Pored različitih vrsta drveća, park krase i biste pesnika Mike Antića, Branka Radičevića, Đure Jakšića i drugih.
TRG REPUBLIKE SA RIBLjOM PIJACOM
Trg republike krasi spomenik kralјu Petru Prvom Karađorđeviću. Prostire se od Zmaj Jovine gimnazije do Riblјe pijace. Od mesta koje je sredinom 19. veka služilo za snabdevanje građana svežom ribom, Riblјa pijaca je vremenom prerasla u klasičnu zelenu pijacu sa bogatom ponudom svežih polјoprivrednih proizvoda, živinskog mesa, ribe i mešovite robe. Danas je i mesto susretanja i prezentovanja tradicije u proizvodnji hrane, zanatskih proizvoda, vina, meda.
JEVREJSKA ULICA
posvećena je jevrejskoj zajednici u Novom Sadu. Centar duhovnosti i kulture novosadskih Jevreja čini Sinagoga, jedna od četiri koje danas postoje u Srbiji. Kompleks Sinagoge sa pratećim zgradama škole i Jevrejske opštine, građen je od 1906. do 1909. godine prema projektu peštanskog arhitekte Lipota Baumhorna. Čitav kompleks je izgrađen u stilu secesije, a fasada je ukrašena ornamentima. Sinagoga se danas koristi pretežno kao koncertna dvorana.
PETROVARADINSKA TVRĐAVA
jedna je od najvećih, najočuvanijih i najkompleksnijih tvrđava Evrope. Nikad osvojena, Petrovaradinska tvrđava – “Gibraltar na Dunavu”, građena je između 1692. i 1780. godine. Tvrđava ima Gornji i Donji grad (Podgrađe).
Gornjim gradom dominira Toranj sa satom čija velika kazalјka pokazuje sate, a mala minute. Podzemne vojne galerije su četvorospratni komunikacijsko- odbrambeni sistem dužine oko 16 kilometara i jedinstvena atrakcija Petrovaradinske tvrđave. Dostupne su posetiocima uz stručno vođenje vodičke službe Muzeja Grada Novog Sada.
UMETNIČKI ATELjEI
Petrovaradinska tvrđava dom je i umetnicima. Udruženje umetnika „Likovni krug“ jedna je od najvećih neformalnih likovnih kolonija na svetu, koja okuplјa slikare, vajare, dizajnere, fotografe. Posetioci tvrđave mogu (uz odobrenje umetnika) obići atelјee, kupiti slike, a često doživeti nezaboravno iskustvo u razgovoru sa umetnicima od kojih su mnogi svoje životne priče kreirali na gotovo svim kontinentima.
Ustanova za izradu umetničkih tapiserija „Atelјe 61”, jedinstvena je institucija kulture od posebnog značaja za Novi Sad, kao jedna od pet sličnih u Evropi.
Posetioci „Atelјea 61” mogu prisustvovati procesu stvaranja i pogledati deo bogate zbirke umetničkih tapiserija.
KREATIVNI DISTRIKT
Kod lokalaca poznat i kao „Kineska četvrt”, nastao je na prostoru nekadašnje fabrike. Nekadašnja skladišta, hale i radionice, zamenile su ustanove kulture. Ovaj prostor predstavlјa jednu od centralnih ideja Evropske prestonice kulture 2022. Brojnim kulturnim i kreativnim programima se posebno izdvajaju Kulturna stanica Liman sa Omladinskim centrom OPENS i Studentski kulturni centar – Fabrika.
NOVI SAD NA DUNAVU
Na prostoru od ušća kanala Dunav-Tisa-Dunav u Dunav do plaže Štrand, proteže se uređeno šetalište uz samu obalu Dunava. Centralno mesto na keju zauzima Spomenik žrtvama racije, delo poznatog novosadskog vajara Jovana Soldatovića. Štrand je najpopularnija gradska plaža i jedna od najlepših na Dunavu, opremlјena svom potrebnom infrastrukturom za prijatan i sadržajan boravak posetilaca. Leti je Štrand jedan od najživlјih prostora u Novom Sadu gde se održavaju sportska takmičenja, koncerti i festivali.
U blizini su i Ribarsko ostrvo i Kamenjar, vikend naselјa gde se nalaze mnogobrojne čarde, restorani, turističko naselјe, pristani i mesto odakle se možete otisnuti u vožnju Dunavom.
FRUŠKA GORA
Planina Fruška gora je najstariji nacionalni park u Srbiji. Bogatstvo flore i faune, termalni izvori banje Vrdnik, jezera, uređena izletišta i planinarske staze pružaju odlične uslove za odmor u prirodi i rekreativne aktivnosti poput pešačenja, vožnje bicikala, lova i ribolova. Poznata je i kao “Srpska sveta gora” jer se na njoj nalazi čak 16 manastira, koji su vekovima bili stecišta duhovnog života Srba, ali i centri pismenosti, književnosti i umetnosti.
VINARIJE
Okolina Novog Sada, posebno obronci Fruške gore, područje je dobrih vina gde se izdvajaju vinski centri: Sremski Karlovci, Irig, Banoštor i Šid. Uz degustaciju po želјi u vinskim podrumima saznaćete dosta toga o dugoj tradiciji vinogradarstva, načinu proizvodnje vina, ali i neke male vinske tajne, a sve to začinjeno prijatnom atmosferom uz specijalitete lokalne kuhinje.
Uprkos tome što je Novi Sad urbana sredina, unutar svog atara ima vinograde i porodične vinarije sa dugom tradicijom proizvodnje vina. Novosadski vinski put danas se pruža i na bačkoj i na sremskoj strani grada. Sa bačke strane postoje vinarije u Kovilјu i Begeču, a na sremskoj strani u Sremskoj Kamenici i Ledincima. Deo tradicije je i savremeni sortiment grožđa koji za proizvodnju belih fruškogorskih vina čine: talijanski rizling, šardone, župlјanka, sovinjon, traminac, zatim neoplanta, sila, rajnski rizling i dr, a za crvena vina: merlo, probus, frankovka, portugizer, kaberne sovinjon, kaberne fran, pino crveni i dr.
SALAŠI
Salaši su kuće sa ekonomskim objektima razbacane po vojvođanskoj ravnici i fruškogorskim padinama. U ambijentu karakterističnom za vojvođanska seoska domaćinstva u hladu voćnjaka, uz tradicionalnu hranu i dobra vina i voćne rakije, možete bar za trenutak usporiti vreme i uživati, uz muziku tamburaša. Na pojedinim salašima na raspolaganju je i smeštaj u autentičnim sobama starog „altdojč” stila i jahanje konja.
ČARDE
Doživlјaj za sva čula na dunavskim obalama, posebno pružaju čarde, specifični lokalni riblјi restorani koji žive na i od ove velike reke. U to će vas uveriti ukusi riblјe čorbe, porcije soma, šarana, smuđa i kečige uz poznata fruškogorska vina i zvuke tamburaša.
MUZEJI I GALERIJE:
1. MUZEJ GRADA NOVOG SADA
2. MUZEJ VOJVODINE
3. MUZEJ SAVREMENE UMETNOSTI VOJVODINE
4. PRIRODNјAČKA ZBIRKA POKRAJINSKOG ZAVODA ZA ZAŠTITU PRIRODE
5. GALERIJA MATICE SRPSKE
6. SPOMEN-ZBIRKA PAVLA BELjANSKOG
7. GALERIJA LIKOVNE UMETNOSTI POKLON-ZBIRKA RAJKA MAMUZIĆA
MANIFESTACIJE:
Ritam grada može se osetiti u nekom od preko 200 događaja raspoređenih tokom cele godine, u kojima svako može pronaći nešto za sebe.
Sredinom marta, opraštanjem od zimskog vremena, stiže period koji donosi buđenje prirode, nalet nove energije i osećanje radosti. Upravo zbog toga u ovim mesecima aktuelne su rekreativne aktivnosti, poput Planinarskog maratona na Fruškoj gori. Najznačajniji sajamski događaj – Međunarodni polјoprivredni sajam, dešava se upravo na proleće.
Kada sunce okupa novosadske ulice, na scenu stupaju događaji na otvorenom. Festival koji je Novom Sadu doneo svetsku slavu i prepoznatlјivost – „EXIT“, svakog jula ugosti preko 1000 izvođača na više od 40 bina i festivalskih zona. Na Petrovaradinskoj tvrđavi, u sklopu ovog višestruko nagrađivanog festivala, nastupaju najveća imena svetske muzičke scene.
Jesen je rezervisana za hedonizam, uživanje u čarobnim ukusima vojvođanske kuhinje i magičnim bojama prirode, ali i za ozbilјne sportske poduhvate na Novosadskom maratonu.
Kako se godina bliži kraju, festivalska atmosfera je na svom vrhuncu, a duh Zimske fantazije može se osetiti u bajkovito ukrašenim ulicama i trgovima, mirisu kuvanog vina i slasnih kolača na božićnim pijacama, škripanju klizalјki po ledu i gromkom zvuku vatrometa na Dočeku Nove godine.
